شرح خدمات طرح آماده سازی زمین

شرح خدمات طرح آماده سازی زمین در پروژه‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد که در اینجا دو نمونه شرح خدمات تیپ این نوع طرح ارائه شده است.

در ادامه یک نمونه شرح خدمات تیپ آماده‌سازی زمین ارائه شده است، ولی در انتهای مطلب PDF دو نمونه شرح خدمات طرح آماده سازی زمین که یکی از آنها همراه با نحوه محاسبه حق‌الزحمه می‌باشد، برای دانلود قرار داده شده است.

شرح خدمات طرح آماده سازی زمین :

مرحله اول:

انجام مطالعات برای تهیه و ارائه برنامه مسکن متضمن تهیه طرح‌های مقدماتی و نقشه‌های جزئیات شهرسازی که شامل دو قسمت اساسی به شرح زیر می‌باشد:

1- قسمت اول

انجام مطالعات مقدماتی و تدوین ایده‌های کلی طرح‌های آماده‌سازی شامل:

1-1- بررسی‌های کلی در مقیاس شهر

این قسمت از مطالعات از طریق بررسی و استخراج از طرح‌های توسعه شهری (اعم از طرح جامع، توسعه و عمران، هادی و غیره) که قبلاً برای شهر موردنظر تهیه شده است، صورت می‌گیرد. در مواردی که طرح‌های مزبور تهیه نشده یا نیاز به اصلاح تجدیدنظر داشته باشد بنا به پیشنهاد مهندس مشاور و تأکید کارفرما نسبت به انجام مطالعات مورد نیاز در حدی که برنامه‌ریزی‌ها و تهیه طرح‌های آماده‌سازی ضروری است، اقدام خواهد گردید. این بررسی‌ها باید نهایتاً موارد زیر را روشن نماید:

1-1-1- عملکرد و نقش غالب اقتصادی شهر در وضع موجود و آینده
1-1-2- تحولات گذشته، وضع موجود و پیش‌بینی رشد و تحولات شهر در آینده
1-1-3- امکانات رشد کالبدی حدود، جهات و مراحل توسعه شهر و موقعیت اراضی مورد مطالعه در ارتباط با چگونگی توسعه شهر در آینده
1-1-4- کلیات نحوه استفاده از اراضی و منطقه‌بندی شهر در آینده (همراه با نظام کلی استقرار مراکز عمومی شهری، ناحیه‌ای و غیره) و نحوه استفاده از اراضی مشروح منطقه مورد مطالعه
1-1-5- کلیات تغییرات تراکم در مناطق و محلات مختلف شهر در آینده و جزئیات تراکم در منطقه مورد مطالعه
1-1-6- جمع‌آوری راجع به روند ساخت مسکن طی ده سال گذشته در شهر و تجزیه و تحلیل این آمار، بررسی کمبودها و نیازها و چگونگی خدمات شهری و تجهیزات شهری و بررسی تأثیرات متقابل این مسائل بر برنامه مسکن برای اراضی مورد نظر
1-1-7- اصلاحات و پیش‌بینی‌های مربوط به وضعیت شبکه عبور و مرور اصلی شهر
1-1-8- شیب خیابان‌های اصلی و سیستم کلی دفع آب‌های سطحی شهر
1-1-9- معیارها و ضوابطی که در طرح‌ریزی کالبدی شهر و تهیه طرح‌های جزئیات شهری منطقه مورد مطالعه باید مورد توجه قرار گیرد (باتوجه به بررسی‌های انجام شده درباره معماری محلی، مصالح رایج فضاهای شهری، بافت شهری، اقلیم فرهنگ و سنت‌های گذشته و موجود شهر)
1-1-10- ضوابط و مقررات ساختمانی و شهرسازی در شهر و منطقه مورد مطالعه
1-1-11- محدوده‌های مصوب و پیشنهاد شده برای شهر (خدماتی، قانونی، حریم)
1-1-12- بررسی مقدماتی امکان تأمین آب، برق و دفع فاضلاب مجموعه سکونتی با اقتصادی‌ترین وجه ممکن

1-2- بررسی‌های مشروح و تفصیلی در ارتباط با زمین موردنظر

این قسمت از مطالعات عمدتاً از طریق بررسی و استخراج از طرح‌های تفصیلی که قبلاً برای اراضی موردنظر تهیه شده است صورت می‌گیرد. در مواردی که طرح‌های مزبور تهیه نشده یا نیاز به اصلاح و تجدیدنظر داشته باشد و همچنین در مورد مطالعات موردنیاز جهت تهیه طرح‌های معماری مهندس مشاور رأساً نسبت به انجام مطالعات لازم اقدام خواهند نمود.

تبصره: چنانچه تهیه طرح‌های تفصیلی برای محدوده‌ای وسیع‌تر از اراضی موردنظر ضرورت داشته باشد، افزایش محدوده مطالعات باید به تأیید کرفرما برسد. این بررسی‌ها باید در حدی صورت گیرد که نهایتاً منتج به ارائه طرح‌ها و نقشه‌های مشروح زیر گردد:

1-2-1- وضع موجود تراکم‌های جمعیتی و ساختمانی و نحوه استفاده از اراضی قسمت‌های ساخته شده (در صورت وجود) در محدوده زمین‌های موردنظر (همراه با نقشه به مقیاس حداقل 1:2500) و مطابقت آن با پیشنهادات طرح جامع شهر
1-2-2- وضع ساختمان‌های موجود در اراضی موردمطالعه از نظر نوع مصالح، معماری، کیفیت ساختمانی (تخریبی، مرمتی، واجد ارزش نگهداری)، تعداد طبقات و غیره
1-2-3- وضع موجود شبکه معابر (طول، عرض، سطح مفید، مقاطع عرضی، درصد شیب و نوع پوشش آنها) موقعیت و حجم پارکینگ‌ها، حجم عبور و مرور در معابر اصلی در محدوده مورد مطالعه و مناطق اطراف آن
1-2-4- وضع بناها و محوطه‌های تاریخی واقع در اراضی موردنظر (در صورت وجود) در رابطه با فضاهای اطراف و تعیین حریم و ضوابط حفاظتی مربوط به آنها باتوجه به ضوابط و معیارهای تعیین شده توسط سازمان‌های مسئول
1-2-5- نقشه‌های تفصیلی محلات و مناطق موردنظر شامل نقشه‌های شبکه معابر تا حد کوچه‌های دسترسی (ضمن تعیین کف خیابان‌های اصلی و فرعی) و نحوه استفاده از اراضی مشروح (تفصیلی) به مقیاس حداقل 1:2500
1-2-6- امکانات ایجاد ارتباط محلات و مناطق موردنظر با مناطق ساخته شده و مراکز شهری موجود، انتخاب مسیرهای مناسب برای تأمین این منظور
1-2-7- ضوابط و مقررات مربوط به نحوه استفاده از اراضی، تراکم‌ها، تفکیک زمین، احداث بنا، احداث و توسعه معابر، میادین، فضاهای شهری و غیره
1-2-8- معیارها و ضوابطی که بر مبنای مطالعات و بررسی‌های انجام شده در مورد کیفیت معماری، فضاهای شهری، شرایط اقلیمی، فرهنگی و سنتی شهر موردنظر بایستی در تدوین ایده‌ها و طرح‌های جزئیات شهرسازی و سایر جنبه‌های مربوط به طراحی شهری اراضی موردمطالعه در نظر گرفته شود.
1-2-9- محاسبات مربوط به تعیین فضاها و سطوح لازم، اندازه‌ها و روابط بین قسمت‌ها و اجزاء تشکیل‌دهنده طرح‌های معماری واحدهای مسکونی نمونه و مراکز خدماتی محله‌ای پیش‌بینی شده در طرح تفصیلی منطقه موردنظر
1-2-10- تکمیل مطالعات مربوط به تأسیسات زیربنایی شهری (آب، برق، فاضلاب و …) برای ارائه الگوهای نهایی فنی و اقتصادی

1-3- بررسی وضع مصالح و تکنیک‌های ساخت مناسب شامل:

1-3-1- شناسایی مراکز تولید مصالح ساختمانی و تعیین نوع تولیدات و میزان ظرفیت آنها در منطقه
1-3-2- جمع‌آوری آما و اطلاعات از منابع اولیه تولیدات مصالح ساختمانی در محل موردنظر
1-3-3- بررسی میزان تولید مصالح ساختمانی و مقایسه با مقدار مصرف آن و تعیین کمبود یا مازاد منطقه
1-3-4- بررسی و روش‌های مناسب فنی و اقتصادی برای استفاده از انواع مصالح ساختمانی با توجه به شرایط اقلیمی و سنتی منطقه
1-3-5- ارائه پیشنهادات لازم در خصوص رفع مشکلات مربوط به تولید انواع مصالح ساختمانی
1-3-6- بررسی سرمایه‌گذاری‌های آینده در منطقه و برآورد مسکن موردنیاز و تأثیر این نیازها بر اقتصاد و تکنولوژزی
1-3-7- شناخت روش‌ها و تکنیک‌های مرسوم ساخت مسکن در دو دهه گذشته

1-4- تهیه طرح‌های مقدماتی معماری و شهرسازی و جزئیات مربوطه شامل:

1-4-1- تدوین ایده کلی طرح‌های مربوط به فضاهای شهری، چگونگی تنظیم فضاهای سکونتی و عمومی و به طور کلی ایده‌های طراحی شهری و آماده‌سازی اراضی موردنظر، همراه با ارائه دلائل تغییرات و بازنگری‌های اساسی لازم در طرح‌ها و نقشه‌های تفصیلی قبلی اراضی مزبور

1-5- تهیه نقشه‌های الگوی معماری مسکن براساس:

1-5-1- سطح زیربنای پیشنهادی براساس سطح زیربنای مورد استفاده در مناطق مجاور
1-5-2- بررسی اقتصادی سطح زیربنا با توان اقتصادی متقاضیان
1-5-3- بررسی روش‌ها و تکنیک‌های پیشنهادی براساس سیمای معماری منطقه، فرهنگ و سنت‌های محلی
1-5-4- بررسی عناصر اقتصادی موثر در بهای مسکن اعم از سطح زیربنا، نحوه استقرار افقی و عمودی، تکنیک و مصلاح و مدیریت اجرایی
1-5-5- تدوین ضوابط برای واحدهایی که توسط متقاضیان انفرادی ساخته می‌شود در جهت رعایت اهداف طرح
1-5-6- بررسی نحوه بازگشت هزینه مسکن در اقتصاد خرد (خانواده) و اقتصاد کلان (درآمد ملی، سرمایه‌گذاری ملی و …)
1-5-7- بررسی سرمایه‌گذاری‌های آینده در منطقه و برآورد مسکن موردنیاز و تأثیر این نیازها بر اقتصاد و تکنولوژی و مصالح ساختمانی در منطقه

تبصره 1 : در صورتی که بررسی‌های این بند منجر به عدم توجیه اقتصادی طرح گردد، مهندس مشاور موظف است پیشنهادات و راه‌حل‌های عملی برای تعدیل هزینه‌ها با ملحوظ نگه داشتن اصل آماده‌سازی اراضی ارائه نماید.

قسمت دوم

2- تهیه الگو و طرح یک واحد همسایگی یا مجموعه‌ها و ترکیب‌هایی از واحدهای مسکونی مطالعه شده در حدی که بتواند مبنای طراحی شهری و تنظیم ف ضاهای عمومی و ارتباطی محله یا محلات موردنظر قرار گیرد و در مجموع در طرح‌ریزی ساخت و بافت، تقسیم‌بندی اراضی و سایر جنبه‌های طراحی فضاهای شهری مورد استفاده واقع شود. به مقیاس حداقل 1:500

این واحد همسایگی یا مجموعه‌های مسکونی حداکثر تا 200 واحد برای اراضی تا 50 هکتار و 300 واحد برای اراضی بیش از 50 تا 150 هکتار و 400 واحد برای اراضی بیش از 150 هکتار مورد مطالعه و طراحی خواهند گرفت.

2-1- تهیه نقشه‌های مقدماتی مراکز تجاری نمونه که همزمان با عملیات آماده‌سازی اجرا خواهد شد.

2-2- تهیه نقشه‌های مقدماتی جزئیات شهرسازی خیابان‌ها و معابر احداثی و تعریضی (مقاطع طولی و عرضی، جزئیات مربوط به موقعیت و خصوصیات فضاهای سبز مجاور آنها، پیاده‌روها، پارکینگ‌های اطراف آنها، تقاطع‌های مهم، خط‌کشی‌ها و غیره) به مقیاس مناسب

2-3- تهیه نقشه‌های جزئیات شهرسازی میادین و فضاهای باز شهری، پارک‌ها و فضاهای سبز (به نحوی که تهیه نقشه‌های محوطه‌سازی براساس آنها ممکن باشد)

2-4- تهیه طرح مقدماتی مجموعه که ایده‌های کلی طراحی شهری تدوین شده در آن منعکس باشد.

2-5- بررسی روش‌های اپتیم نمودن استفاده از زمین اعم از سطح، فضا و هزینه

2-5-1- تدوین ضوابط و معیارهای طراحی شهری و همچنین قواعد و نظاماتی که باید براساس آنها کنترل فعالیت‌های ساختمانی و اقداماتی که در شکل‌گیری نهایی فضاهای شهری موثرند انجام گیرد، همراه با نمودارها، تصاویر و سایر وسائلی که به صورت ساده و گویا ایده‌های طراحی فضاهای شهری موردنظر را نشان داده و امکان کنترل و اجرای آنها را فراهم آورد.

2-6- ارزیابی کلی اعتبارات و هزینه‌های موردنیاز جهت طرح (توجیه اقتصادی) باتوجه به آن اصل که بخش عمومی (دولتی) هیچگونه سرمایه‌گذاری در محدوده این اراضی نخواهد کرد و کلیه هزینه‌های سرشکن شده از طریق جمعیتی که بر روی زمین مورد بحث اسکان می‌یابند تأمین خواهد شد شامل:

2-6-1- برآورد هزینه عملیات آماده‌سازی زمین و محوطه‌های عمومی
2-6-2- برآورد هزینه‌های ساختمانی واحدهای مسکونی نمونه
2-6-3- برآورد هزینه ساختمانی مراکز تجاری و سایر مراکز خدماتی که همراه با آماده‌سازی اراضی موردنظر ساخته خواهد شد به انضمام گردش سرمایه و نحوه بازگشت سرمایه همراه با هزینه و زمان موردنیاز
2-6-4- مقایسه تطبیقی برآورد هزینه‌های عمومی آماده‌سازی با هزینه‌های تمام شده برای سایر اراضی مشابه در شهر
2-6-5- جمع‌آوری اطلاعات راجع به اعتبارات بخش مسکن در شهر موردنظر اعم از اعتبارات سیستم بانکی بخش خصوصی و غیره
2-6-6- جمع‌آوری آمار راجع به متقاضیان بالقوه و متقاضیان موثر مسکن در شهر طبقه‌بندی این آمار براساس عوامل اقتصادی و اجتماعی
2-6-7- اعلام قیمت تمام شده برای هر پلاک مسکونی باتوجه به قیمت‌های منطقه‌ای، قیمت‌های سرشکن شده اراضی خدماتی بر روی اراضی مسکونی، هزینه‌های آماده‌سازی و سایر هزینه‌های مربوطه و مقایسه با قیمت فروش زمین مشابه در شهر

2-7- هماهنگی مطالعات انجام شده در بندهای 1-1-12 و 1-2-10 همین پیوست با مهندسین مشاور یا سایر دستگاه‌هایی که مسئولیت تهیه طرح‌های مربوط به تأسیسات شهری (آب و …) بر عهده آنهاست.

2-7-1- بررسی و مطالعه سیستم‌ها و روش‌های مختلف شبکه‌های تأسیسات شهری و انتخاب مناسب‌ترین روش برای منطقه موردنظر از نظر فنی، اقتصادی و مدیریت اداره

تبصره: چنانچه تهیه نقشه‌های مقدماتی تأسیسات شهری پس از انجام این مطالعات و هماهنگی بند فوق و به تشخیص کارفرما به مهندس مشاور واگذار شود، مهندس مشاور موظف خواهد بود با هماهنگی دستگاه‌های ذیربط نسبت به تهیه و تصویب آن از سوی دستگاه‌های مربوط اقدام نماید، در غیر این صورت محاسبات و برآوردهای مربوط حذف شده و حق‌الزحمه مربوطه نیز کسر خواهد شد.

2-8- ارائه نقشه‌های تفکیک اراضی برای منطقه موردنظر در حدی که وضع هر قطعه با مالکیت جداگانه برای هر نوع کاربری (مسکونی و غیر آن) در آن مشخص شده باشد به مقیاس 1:2500 یا 1:2000 برای کل مجموعه و 1:500 برای نمونه‌هایی از موقعیت‌ها و اشکال مختلف تفکیک اراضی در مجموعه

2-9- مرحله‌بندی اجرای طرح همراه با پیش‌بینی زمان تقریبی لازم برای اجرای مراحل مختلف تنظیم برنامه کار مرحله دوم و همچنین ارائه پیشنهاد و تعیین محدوده اولین قسمت موردنظر جهت اجرا لازم است برای آن مطالعات مرحله دوم انجام شود.

2-10- جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن در مورد مدیریت ساخت مسکن اعم از انفرادی، تعاونی، شرکت‌های بخش خصوصی و دولتی

2-11- ارائه گزارش توجیهی در مورد مطالعات انجام شده و نحوه استفاده از آنها در برنامه‌ریزی‌ها، طراحی فضاهای شهری، پیشنهادات ارائه شده همراه با گزارش‌های ضمیمه از قبیل آزمایش‌های خاک، آب و غیره و توجیه اقتصادی اجتماعی و مدیریت ساخت و اداره واحدهای خدماتی روی سطوح منظور شده

مرحله دوم:

انجام محاسبات و تهیه طرح‌ها و نقشه‌های اجرایی:

اجزاء طرح نهایی بشرح مندرج در این پیوست می‌باشد و باید با توجه به طرح‌های اولیه مصوب برای محدوده تعیین شده در مرحله اول مطالعات و در حدود اعتباری که از طرف کارفرما ابلاغ می‌شود، تنظیم گردد. مهندس مشاور مجاز نمی‌باشد تغییراتی را که موجب افزایش هزینه اجرای طرح می‌گردد بدون تصویب کارفرما در طرح بدهد.

حدود خدمات و وظایف مهندس مشاور در مرحله دوم به شرح زیر می‌باشد:

1- بررسی مشروح در مورد عوارض ارتفاعی، وضع زمین از نظر مقاومت و جنس خاک، آب‌های زیرزمینی امکانات اجرایی محلی و سایر اطلاعات فنی و شرایط مهم محلی که برای تهیه پروژه و اخذ تصمیم راجع به خصوصیات و مشخصات فنی آن لازم است.

2- انجام محاسبات فنی و تهیه نقشه‌های مشروح اجرایی و نهایی شامل:

2-1- نقشه‌های اجرایی کلیه معابر سواره اصلی و فرعی و دسترسی همراه با جزئیات فضاهای باز پارکینگ‌ها، پیاده‌روها، رفوژها و حوالی سبز مجاور آنها و مشخص نمودن اندازه‌های لازم فواصل، زوایا، شعاع و مشخصات قوس‌ها و غیره به مقیاس حداقل 1:500

2-2- مقاطع طولی خیابان‌های شریانی، اصلی، ارتباطی و جمع و پخش‌کننده به مقیاس مناسب

2-3- مقاطع عرضی برای نقاط مختلف شبکه خیابان‌ها در حدی که برای اجرای آنها لازم است به مقیاس مناسب

2-4- نقشه‌های اجرایی تقاطع خیابان‌های اصلی با یکدیگر و با خیابان‌های فرعی و همچنین نقشه‌های اجرایی تیپ برای سایر تقاطع‌ها به مقیاس حداقل 1:500

2-5- نقشه‌های اجرایی مربوط به استفاده از زمین مجموعه و تفکیک اراضی نهایی شامل: موقعیت و مرزهای دقیق بین کاربری‌ها، مراکز و مناطق عمومی و سایر فضاهای شهری و قطعات تفکیک شده جهت واحدهای مسکونی و همچنین مرزها و موقعیت دقیق آنها نسبت به شبکه معابر پیشنهادی به مقیاس حداقل 1:500

2-6- نقشه‌های اجرایی محوطه‌سازی شامل: فضاهای سبز، فضاهای باز عمومی شهری، میادین پارکینگ‌ها، مسیرها و فضاهای پیاده و نواری، پارک‌ها و غیره به مقیاس 1:500

2-7- نقشه‌های جزئیات ساختمانی مربوط به اجزاء طرح از قبیل نحوه پوشش و ارتفاعات، جزئیات حاشیه‌ها و جداول پاک‌کننده، پیاده‌روها، آبنماها، سکوها، کانال‌ها، پل‌ها و کلیه عناصری که در طرح پیش‌بینی شده است به مقیاس مناسب

2-8- نقشه‌های شبکه‌های برق و فاضلاب، روشنایی، آب و آبیاری و دفع آب‌های سطحی و محوطه‌سازی‌ها و فضاهای عمومی شهری (به جز خیابان‌ها) مانند فضاهای سبز و باز عمومی، مراکز محله، ناحیه و غیره به مقیاس 1:1000 و نقشه‌های جزئیات مربوط به آنها به مقیاس مناسب

تبصره: چنانچه کار تهیه نقشه‌های اجرایی تأسیسات شهری و انجام محاسبات و برآوردهای مربوط به مهندس مشاور واگذار شود مهندس مشاور موظف به هماهنگی و به تأیید نهایی رساندن نقشه‌ها و محاسبات و برآوردهای تهیه شده از سوی دستگاه‌های اجرایی یا مهندسان مشاور ذیربط خواهد بود، در غیر این صورت محاسبات و برآوردها حذف شده و حق‌الزحمه مربوط نیز کسر خواهد شد.

2-9- تهیه مشخصات فنی عمومی و خصوصی طبق نمونه‌های مصوب وزارت برنامه و بودجه (در صورت وجود) که در اختیار مهندس مشاور قرار داده می‌شود.

2-10- تهیه جدول مقادیر به ترتیبی که کارفرما تعیین می‌کند (یا برای کل زمین یا برای مرحله‌بندی اجرایی که متناسب با برنامه ساخت و ساز مسکن مورد انتخاب قرار می‌گیرد)

2-11- تعیین محل‌ها و محدوده اراضی و مناطقی که باید نقشه‌برداری شده و نقشه توپوگرافی آنها تهیه شود، همراه با مشخصات و مقیاس مورد نیاز جهت تهیه طرح‌ها

تبصره: نقشه‌های توپوگرافی لازم به مقیاس 1:500 و 1:1000 با منحنی‌های میزان مورد لزوم برای طرح‌های آماده‌سازی زمین و نقشه‌های عملیات خاکی و محوطه‌سازی طبق مشخصاتی که مهندس مشاور تعیین خواهد کرد به هزینه کارفرما انجام خواهد شد.

مهندس مشاور سایر نقشه‌های مشروح موردنظر طرح را تهیه خواهد کرد.

2-12- تعیین محل و تهیه برنامه حفر چاه‌های دستی آزمایشی و مطالعات مربوط به خاک و آزمایش مقاومت خاک و مطالعات ژئوتکنیک و زلزله‌شناسی که عملیات مربوط به آنها به هزینه کارفرما توسط موسسات ذیصلاح انجام خواهد شد.

2-13- تأمین هماهنگی طرح با سایر طرح‌های مشابه در محل و منطقه مربوط و همچنین همکاری با مهندسین مشاور یا سایر دستگاه‌های مسئول تهیه طرح‌های تأسیسات شهری

2-14- تهیه و تنظیم اسناد و مدارک باتوجه به موارد زیر:

2-14-1- مهندس مشاور باید نقشه‌ها و مشخصات و مدارک فنی را طوری تنظیم نماید که علاوه بر امکان اجرا به صورت امانی توسط کارفرما، لااقل سه پیمانکار یا سازنده یا پیشنهاددهنده بتواند در مناقصه شرکت نماید.
2-14-2- مشخصات فنی حتی‌الامکان باید براساس استانداردهای موجود در ایران تهیه شود و در صورتی که استانداردهای خارجی مورد استفاده قرار گیرد جمله “یا معادل آن با نظر مهندس مشاور” پس از آن اضافه شود. در مواردی که نام و مشخصات اجناس ساخته شده با مارک خصوصی ذکر می‌شود باید جمله “یا نظیر آن با نظر مهندس مشاور” اضافه شود.
2-14-3- مهندس مشاور باید عموماً در اسناد مناقصه متذکر شود که تهیه لوازم ساخت ایران بر تهیه لوازم مشابه ساخت خارج کشور تقدم دارد.
2-14-4- مهندس مشاور همچنین باید در مورد کالاهای تخصصی در شرایط پیمان متذکر شود که نظارت بر ساخت و آزمایش محصول باید به وسیله کارفرما یا موسسات فنی ذی‌صلاحیت که به عنوان نماینده کارفرما انتخاب می‌شود به هزینه پیمانکار انجام شود.
2-14-5- در شرایط مناقصه باید دستور داده شود که برای هر قسمت از کالاهای تخصصی نسخه اصلی پیشنهاد کارخانه سازنده مربوطه ضمیمه پیشنهاد شرکت‌کننده در مناقصه باشد.
2-14-6- در شرایط مناقصه باید دستور داده شود که پیشنهاد دهندگان در مناقصه برنامه کلی کار خود را که بعداً با توافق بین کارفرما و مهندس مشاور و پیمانکار قابل اصلاح خواهد بود، ضمیمه اسناد مناقصه تنظیم نمایند.