آیین‌نامه اجرایی تهیه و تصویب طرح های هادی روستایی

آیین‌نامه اجرایی تهیه و تصویب طرح های هادی روستایی:

ماده 1- مفاهیم برخی از واژه‌های به کار رفته در این آئین‌نامه به قرار زیر می‌باشد:

الف- “روستا”: روستا مجموعه‌ایست زیستی (مسکونی ـ تولیدی) که رابطه ارگانیکی با طبیعت و مجموعه‌های روستایی و شهری همجوار خود داشته باشد و حدود آن بر اساس مواد 2 و 3 قانون تعاریف تقسیمات کشوری تعیین می‌گردد.

ب- “منطقه روستایی”: عبارتست از حوزه تأثیرگذار و یا تأثیرپذیر از روستا در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی.

ج- “طرح‌های روستا”: عبارتست از طرح تجدید حیات و هدایت روستا با لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی.

د- “شورای مرکزی”: اختصاراً به مفهوم شورای مرکزی بنیاد مسکن بکار رفته است.

ر- “شورای تصویب”: اختصاراً به مفهوم شورای تصویب طرح‌های هادی استان به کار رفته است.

س- “بنیاد”: اختصاراً به مفهوم بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بکار رفته است.

و- “مشاورین”: عبارتند از افراد حقیقی و حقوقی متعهد و متخصصی که برای مدتی جهت تهیه طرح هادی روستاهای مشخص با عقد قرارداد با این نهاد همکاری می‌نمایند.

ماده 2- اهداف طرح‌های هادی بشرح زیر است:

الف- ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرایط فرهنگی اقتصادی ـ اجتماعی.

ب- تأمین عادلانه امکانات از طریق ایجاد تسهیلات اجتماعی، تولیدی، رفاهی.

ج- هدایت وضعیت فیزیکی روستا.

د- ایجاد تسهیلات لازم جهت بهبود مسکن روستائیان و خدمات محیط زیستی و عمومی.

ماده 3- “شورای مرکزی بنیاد مسکن”

این شورا که در ماده 10 قانون اساسنامه بنیاد مسکن تعریف شده در مرکز تشکیل و دارای یک کمیته فنی بررسی طرح‌ها می‌باشد.

ماده 4- وظایف شورای مرکزی در ارتباط با طرح‌های هادی.

الف- تصویب ضوابط فنی و عمومی طرح‌های هادی.

ج- هماهنگی بین برنامه‌ها و طرح‌های وزارتخانه‌های مربوطه با طرح‌های هادی.

د- بررسی زمینه مشارکت بانک‌ها و دیگر سازمان‌های اجرائی در تهیه و اجرای طرح‌های هادی.

ه- تصویب عناوین طرح‌های تحقیقی و ارجاع آن به کمیته فنی یا مجاری ذیربط جهت اقدام.

و- تصویب مدل‌ها و الگوهای توسعه روستاهای مناطق مختلف کشور و ابلاغ آن.

تبصره- جزئیات مربوط به نحوه گردش کار شورای مرکزی و کمیته فنی و دبیرخانه ضمن آئین‌نامه داخلی که به تصویب شورای مرکزی خواهد رسید تعیین می‌گردد.

ماده 5- “شورای تصویب طرح‌های هادی”

این شورا مرکب از استاندارد و یا معاون (عمرانی یا برنامه‌ریزی) استانداری و مدیران بنیاد مسکن و جهاد سازندگی استان و ادارات کل مسکن و شهرسازی، کشاورزی، برنامه و بودجه استان به سرپرستی استاندارد تشکیل گردیده و دارای یک کمیته فنی به شرح زیر است: کمیته فنی طرح‌های هادی مرکب از نمایندگان بنیاد مسکن، جهاد سازندگی، وزارت برنامه و بودجه، وزارت کشاورزی و دفتر فنی استانداری به منظور بررسی و تأثیر طرح‌های پیشنهادی و ارائه آن به شورای تصویب تشکیل می‌گردد.

ماده 6- وظایف شورای تصویب عبارتست از:

الف- بررسی اولویت روستاهائی که باید برای آنها طرح هادی تهیه شود بر اساس جمعیت موجود، به ویژه پیش‌بینی امکانات توسعه آنها، زمین‌های کشاورزی بافت و مشکلات روستا.

ب- تصویب طرح‌های هادی پیشنهادی تهیه شده به وسیله مشاورین و دفاتر تهیه طرح‌های هادی بنیاد مسکن.

ج- ایجاد هماهنگی بین ارگان‌ها و سازمان‌های ذیربط جهت اجرای طرح‌های مصوب.

د- ایجاد زمینه مشارکت مردم در طراحی و اجراء طرح‌های هادی.

ه- ایجاد هماهنگی بین طرح‌های هادی و طرح‌های جامع سرزمین و منطقه‌ای

و- نظارت و پیگیری اجرای طرح‌های مصوب.

تبصره- کلیه مصوبات شورا با اکثریت حاضرین معتبر است و طرح باید حائز حداقل سه رأی باشد.

ماده 7- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بر اساس قانون وظایف زیر را بر عهده دارد.

الف- هماهنگی اجرائی در زمینه انتخاب مشاور و گروه اجرائی تهیه طرح و ابلاغ کار به آنان.

ب- عقد قرارداد با گروه اجرائی تهیه طرح و مشاورین.

ج- بررسی فنی مقدماتی طرح‌های تهیه شده.

د- اداره کمیته فنی وابسته به شورای مرکزی و شورای تصویب.

تبصره- کلیه طرح‌های پیشنهادی و ضوابط و آئین‌نامه‌های اجرائی توسط دبیرخانه‌های مربوطه به شوراهای اخیراً ذکر ارائه می‌گردد.

و- ابلاغ طرح‌های تصویب شده به مبادی ذیربط.

ز- تهیه و تأمین اعتبارات مورد نیاز طرح‌های هادی.

ح- اقدام و اجرای طرح‌های فیزیکی تهیه شده با همیاری مردم.

ط- کلیه اقدامات لازم در زمینه بهبود شرایط ساخت در روستا بر اساس طرح مصوب.

ماده 8- “شناخت وضع موجود”

شناسائی و مطالعه وضع موجود در ابعاد منطقه و روستا بشرح زیر صورت می‌گیرد.

الف- شناسائی منطقه عبارتست از شناسائی اجمالی عوامل طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فیزیکی بر اساس الگوهای پیشفرض و ضوابط بنیاد مسکن.

ب- “شناسائی روستا”: در این بخش از مطالعه تأثیر شرایط و عوامل طبیعی زمین‌های اطراف روستا و تأثیر طول و عرض جغرافیائی، عوارض طبیعی، وضع خاک شیب زمین‌ها، پوشش نباتی و عوامل اقلیمی در مسائل زیست‌محیطی در قالب الگوهای فوق الذکر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و کاربرد آنها در جهت تکامل زیست محیطی انسان مشخص و ارائه می‌گردد. ضمناً در رابطه با وضعیت کالبدی روستا، بازتاب فعالیت‌های انسانی در محدوده حوزه آبخیز و منابع طبیعی روستا، (کشاورزی، باغداری و دامداری) و فعالیت‌های معدنی و صنعتی (معادن و کارگاه‌های صنعتی کوچک و بزرگ) و نیز فعل و انفعالات شکل‌گیری اماکن در آبادی (نظیر واحدهای مسکنی، باغات درون آبادی اماکن اجتماعی مذهبی، بهداشتی آموزشی، تجاری، خدماتی و راه‌های ارتباطی) بر روی شرایط کالبدی روستا و حوزه نفوذ آن به منظور تکامل بخشی و فراهم نمودن شرایط مناسبتر زیست مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

ماده 9- “تعیین ضوابط و ارائه پیشنهادات در راستای اهداف فوق‌الذکر و تعیین محدوده برنامه مورد نیاز” به منظور دستیابی بر محورهای اصلی طراحی پیشنهادات و ضوابط کلی زیر ارائه می‌گردد:

الف- ارائه پیشنهادات بمنظور تعیین جهات، رشد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی روستا.

ب- ارائه پیشنهادات توسعه فیزیکی در وجوه سه گانه فوق

ماده 10- “تهیه طرح هادی”

پس از دستیابی بر محورهای طراحی و تعیین ضوابط توسعه، طرح‌های اصلاحی در دو بخش غیرفیزیکی و فیزیکی به شرح زیر ارائه می‌گردد.

الف- “طرح‌های غیرفیزیکی”: این بخش از طرح‌ها عمدتاً به صورت ارائه برنامه و جایگاه فیزیکی آنها در حوزه نفوذ روستا مطرح شده و لازمه اجرای آن، هماهنگی و مساعدت دیگر ارگان‌های اجرائی دست‌اندرکار کشور می‌باشد. برنامه‌های مذکور عبارتند از:

• برنامه‌ها و جایگاه افزایش تولیدات روستائی از طریق به‌کارگیری هر چه بیشتر آب و خاک در منابع و کشاورزی.
• برنامه‌ها و جایگاه خدمات عمومی به منظور ایجاد تعادل بین فضاها، امکانات عملکرد و نیازهای کمی و کیفی جمعیت روستا.
• برنامه‌ها و مکانیابی و گزینش مراکز استقرار جمعیت از طریق هماهنگی‌های لازم با روستا.
• برنامه‌ها و جایگاه شبکه مراکز تأسیسات عمومی روستا.

ب- “طرح‌های فیزیکی”: این بخش از طراحی عمدتاً موقعیت کالبدی و بهبود وضع موجود روستا را در بر گرفته و شامل طرح‌های زیر است:

• طراحی جهت گسترش و جایگزینی فضاهای لازم با توجه به جمعیت و تا 10 سال آینده روستا.
• تنظیم شبکه‌های ارتباطی خارج و داخل روستا.
• طرح دفع آب‌های سطحی و بکارگیری آنها در توسعه منابع طبیعی، کشاورزی و صنایع مفید.
• طراحی سیستم‌های فاضلاب (در صورت لزوم)
• ارائه تیپ‌های مناسب مسکن با بهره گیری کامل از الگوهای محلی و متناسب با ابعاد خانوار با اتکای بر تکنولوژی مناسب ساخت و ساز.
• ارائه برنامه زمانبندی اجرائی طرح.
• تهیه نقشه‌های اجرائی (نقشه‌های فاز 2) در حد نیاز دستگاه‌های اجرائی و یا عوامل محلی به منظور هدایت مسائل اجرا.

ماده 11- “اجرای طرح‌های مصوب و نظارت بر آن”

بنیاد مسکن با توجه به اصل عدم مداخله مستقیم در اجرا و یا اتکاء به مشارکت‌های مردمی به ترتیب زیر انجام وظیفه می‌نماید:

الف- ایجاد زمینه مشارکت بانک‌ها و صندوق‌های قرض‌الحسنه و فراهم نمودن تسهیلات مالی.

ب- ارائه خدمات فنی و تخصصی در زمینه نظارت و تهیه ماشین آلات سنگین در رابطه با طرح فیزیکی.

ج- ایجاد بستر مشارکت مردم و سازماندهی نیروهای محلی در رابطه با تهیه و اجرای طرح.

د- نظارت بر نحوه هزینه وام‌ها متناسب با طرح‌های تهیه شده.

ه- تفکیک و واگذاری زمین به افرادی که به نحوی مسکن آنها در طرح پیشنهادی قرار می‌گیرد.

بر اساس تبصره 3 ماده 4 قانون اساسنامه بنیاد مسکن.

تبصره- کلیه عملیات طراحی و اجرا با مشارکت و همفکری مردم صورت می‌گیرد.

ماده 12- “تصویب و ابلاغ ضوابط به استان”

ضوابط و قوانین مربوط به انتخاب و معرفی روستا توسط دبیرخانه شورای مرکزی تهیه و پس از تصویب شورای مذکور به استانها ارسال می‌گردد.

ماده 13- “انتخاب مشاور”

مشاورین داوطلب همکاری با بنیاد توسط دبیرخانه شورای تصویب معرفی و به نظر بنیاد مرکز انتخاب می‌گردند.

ماده 14- “تشکیل تیم کارشناسی”

دفتر تهیه طرح‌های هادی می‌تواند با استفاده از متخصصین و سازماندهی نیروهای دانشجوئی گروه‌های کارشناسی تشکیل داده و طرح هادی برخی روستا را مستقیماً تهیه نماید.

ماده 15- “کنترل مراحل مختلف طرح”

مطالعات انجام شده توسط مشاور در مراحل مختلف توسط دفتر تهیه طرح‌های هادی بنیاد مذکور و استان کنترل و تأیید می‌گردد

ماده 16- “تصویب طرح تهیه شده”

طرح‌های ارائه شده بوسیله دبیرخانه شورای تصویب “بنیاد استان” در شورای مذکور مطرح و پس از بررسی‌های لازم تصویب می‌گردد.

تبصره- در صورت عدم تأیید و تصویب طرح پیشنهادی مشاور مؤظف به اصلاح آن است

ماده 17- “ابلاغ طرح”

طرح تصویب شده توسط بنیاد مرکز به استانداری و بنیاد استان جهت اجرا ابلاغ می‌گردد:

ماده 18- بودجه تهیه طرح هادی از منابع زیر تأمین و هزینه می‌گردد:

الف- اعتبارت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

ب- اعتبارات پیش‌بینی شده در قانون بودجه هر سال.

تبصره- تخصیص بودجه تهیه و طرح و چگونگی هزینه آن توسط دفتر مرکزی بنیاد تعیین می‌گردد.