آیین نامه قانون ایجاد شهرهای جدید
آیین نامه قانون ایجاد شهرهای جدید مصوب 1382/05/15 هیئت وزیران به استناد ماده 15 قانون ایجاد شهرهای جدید
تعداد ماده: 33
سال تصویب: 1382
فصل اول آیین نامه قانون ایجاد شهرهای جدید : تعاریف، کلیات، ضوابط و مقررات مربوط به ایجاد شهرجدید
بخش اول: تعاریف
ماده 1- اصطلاحات بهکار رفته در این آییننامه در معانی مشروح زیر به کارمیروند:
1- قانون: قانون ایجاد شهرهای جدید ـ مصوب 1380.
2- شورایعالی: شورایعالی شهرسازی و معماری ایران.
3- شرکت مادر: شرکت عمران شهرهای جدید (مادرتخصصی).
4- شرکت وابسته: شرکت عمران شهرجدید، وابسته و زیر مجموعه شرکت عمران شهرهای جدید (مادرتخصصی).
5- متقاضی غیردولتی: متقاضی غیردولتی مجوز ایجاد شهرجدید.
6- مجری، شهرساز یا سازنده شهرجدید: سازنده بخش دولتی یا متقاضی غیردولتی مجاز.
7- آمادهسازی اراضی: تعیین بروکف، تسطیح وآسفالت معابر، جمعآوری و دفع آبهای سطحی میباشد.
8- محدوده شهرجدید: آن بخش از اراضی مکانیابی شده برای ایجاد شهر جدید است که برای سکونت و ایجاد ساختمانها و تأسیسات مورد نیاز عمومی، خدماتی، اجتماعی و اقتصادی آن در یک دوره زمانی معین در طرح جامع شهر جدید مشخص و به تصویب شورایعالی برسد.
9- حوزه استحفاظی شهرجدید: آن بخش از اراضی پیرامون و متصل به محدوده شهر جدید که نظارت و کنترل هرگونه فعالیت عمرانی و ساخت و ساز در آن برای حفظ شهر، توسعه بلندمدت و برنامهریزی شده آن ضرورت دارد. حوزه یادشده منطبق بر حریم استحفاظی شهرهای جدید بوده و میباید در آن، محدوده روستاهای موجود براساس طرحهای توسعه و عمران روستایی مورد توجه قرار گیرد.
بخش دوم: کلیات، شرایط، ضوابط و مقررات مشترک برای بخش دولتی و متقاضی غیردولتی به منظور ایجاد شهرجدید
ماده 2- ضرورت و مکان ایجاد شهرجدید با تعیین سقف جمعیتی (حداقل سی هزارنفر) با رعایت سیاستهای دولت در قالب طرح کالبدی ملی، منطقهای و یا ناحیهای به پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی به تصویب شورایعالی میرسد.
ماده 3- در مواردی که ضرورت ایجاد شهر جدید در طرحهای کالبدی ملی و منطقهای به تصویب نرسیده باشد، مطالعات مکانیابی در قالب مطالعات طرح ناحیهای و یا طرحهای ویژه، موضوع تصویبنامه شماره ه55837/ت21414 مورخ 1378/10/20 هیئت وزیران به انجام میرسد.
نتیجه این مطالعات باید متضمن یافتن مناسبترین مکان با لحاظ سقف جمعیتی مورد نظر و سطح لازم برای ایجاد شهر جدید و حوزه آن به عنوان بخشی از اراضی متصل به محدوده شهر جدید که نظارت و کنترل هرگونه فعالیت عمرانی درآن برای حفظ شهر جدید ضرورت دارد باشد. همچنین حدود حوزه استحفاظی شهرجدید باید روی نقشه معین و مشخص گردد. این نقشه نیز به پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی به تصویب شورایعالی میرسد.
ماده 4- در مواردی که طرح ناحیهای قبلاً تهیه و تنها ضرورت ایجاد و سقف جمعیتی شهر جدید در این طرح یا طرحهای بالادست به تصویب رسیده باشد، مطالعات مکانیابی به شرح ماده فوق بهصورت موردی در سطح ناحیه و با توجه به طرح ناحیهای مصوب تهیه و توسط دبیرخانه شورایعالی جهت بررسی و تصویب به شورایعالی پیشنهاد میشود.
ماده 5- در مواردی که بنا به وضعیت خاص، اراضی مکانیابی شده برای ایجاد شهرجدید در محدوده بیش از یک بخش یا واحدهای تقسیماتی بزرگتر قرار گرفته باشد، شورایعالی با کسب نظر از وزارت کشور در هنگام تصویب طرح مکانیابی، تعیین مینماید که شهر جدید جزﺀ محدوده کدام بخش یا شهرستان محسوب شود و متعاقب آن، وزارت کشور نیز به منظور اصلاح حدود بخش یا شهرستان مربوط با طی مراحل قانونی آن اقدام مینماید.
ماده 6- تهیه طرح جامع شهرجدید، پس از ابلاغ مصوبه شورایعالی در خصوص ضرورت، محدوده مکان و سقف جمعیتی آن به عهده سازنده شهر جدید میباشد.
ماده 7- از تاریخ تصویب طرح جامع، شهرجدید در زمره شهرهای موضوع ماده (4) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان - مصوب 1374 – قرار گرفته و هرگونه ساخت وساز درآن موکول به رعایت ماده (30) قانون یادشده میباشد.
ماده 8- بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی و نقشههای تفکیکی اراضی و تغییرات بعدی آنها در صورتی که با طرح جامع مغایرت اساسی نداشته باشد به عهده کمیسیون موضوع ماده (5) قانون تأسیس شورایعالی شهرسازی و معماری ایران - مصوب 1351 – است که در ترکیب کمیسیون مزبور تا استقرار شهرداری، مدیرعامل شرکت وابسته و برای بررسی پیشنهاد متقاضی غیردولتی، مدیرعامل شرکت مادر یا نماینده وی به جای شهردار حضور خواهد داشت و درصورتی که هنوز شورای شهر تشکیل نشده باشد رییس شورای شهر مرکز شهرستان مربوط، در کمیسیون شرکت خواهد نمود. حضور متقاضی غیردولتی درکمیسیون بدون حق رأی بلامانع است.
ماده 9- سازندگان شهر جدید مکلفند اراضی ملکی خود با کاربری آموزشی را وفق ماده (18) قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش در استانها، شهرستانها و مناطق کشور – مصوب 1372 – و اصلاحات بعدی آن و سایر کاربریهای خدماتی از قبیل فضاهای سبز، فضاهای فرهنگی، پارکها، معابر،میادین، گذرگاهها، محل بازی کودکان، گورستان، محلهای ورزشی، مذهبی، درمانی، ایستگاه آتشنشانی، ایستگاه جمعآوری زباله و محل دفن آنها، محل احداث تصفیه خانههای آب و فاضلاب، مکان نیروی انتظامی (غیر از اراضی با کاربری تجاری) را پس از ارایه طرح زمانبندی شده و تأمین اعتبار لازم برای ساخت ساختمانها و تأسیسات ذیربط و تخصیص آن و متناسب با پیشرفت کار به طور رایگان حسب مورد در اختیار دستگاههای دولتی خدمات دهنده، شهرداری و شرکتهای آب و فاضلاب قرار دهند تا نسبت به احداث بناهای مورد نیاز اقدام کنند. تغییر کاربری یا واگذاری اراضی یادشده به غیر، ممنوع است.
ماده 10- کلیه وزارتخانهها، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، مؤسسات و شرکتهای دولتی و سایر شرکتها و مؤسساتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، مکلفند پس از تصویب طرح جامع شهر جدید و حوزه استحفاظی آن به منظور ایجاد شهر جدید به گونهای برنامهریزی و اقدام به تأمین اعتبار کنند که متناسب با پیشرفت عملیات احداث و اسکان در شهر جدید، خدمات مورد نیاز را همانند خدماتی که به سایر شهرهای مشابهی که در همان محدوده جغرافیایی قرار دارند ارایه نمایند.
ماده 11- سازمان مدیریت و برنامهریزی کشورمکلف است در اجرای ماده (5) قانون و ماده (10) این آییننامه و با توجه به برنامه مرحلهبندی و زمانبندی شده اجرای شهر جدید و متناسب با پیشرفت کار، اعتبارات مورد نیاز دستگاههای خدماتدهنده را در بودجه سالانه آنها منظور و تأمین نماید.
ماده 12- اجرای صحیح طرح شهر جدید، با رعایت ضوابط و مقررات طرح و وصول عوارضی که در قبال ارائه خدمات در قانون ایجاد شهرهای جدید منظور گردیده با توجه به ماده (10) قانون یاد شده و تبصره (1) ماده (1) قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولیدکنندگان کالا، ارایهدهندگان خدمات و کالاهای وارداتی – مصوب 1381 – در محدوده شهر جدید و حوزه استحفاظی آن تا قبل از استقرار و شروع کار شهرداری حسب مورد برعهده شرکتهای وابسته و یا سازندگان شهرهای جدیداست.
ماده 13- سازنده شهر جدید به منظور حفظ و حراست اراضی و جلوگیری از تعرضات و تجاوزات به اراضی و مستحدثات شهر جدید و تخلفات ساختمانی و شهرسازی در محدوده شهر و حوزه استحفاظی آن، موظف است با درخواست از نیروی انتظامی از تعرضات و تجاوزات یا ادامه تخلفات جلوگیری و پس از تشکیل پرونده در ارتباط با تخلفات ساختمانی و شهرسازی، مراتب را به کمیسیون موضوع تبصره (2) بند (3) الحاقی به ماده (99) قانون شهرداریها - مصوب 1372 – اعلام کنند.
کمیسیون مزبور با توجه به ضوابط طرح جامع و تفصیلی شهر جدید و نظرات کارشناسی سازنده شهر جدید به موضوع رسیدگی و وفق قانون مربوط، نسبت به صدور رأی قلع بنا یا جریمه معادل پنجاه تا هفتاد درصد قیمت روز اعیانی احداث شده اقدام مینماید.
در صورت جریمه، عواید حاصل شده حسب مورد به حساب سازنده و یا از طریق خزانه به حساب شرکت وابسته واریز میشود تا در جهت خدمات عمومی شهر جدید به مصرف برسد. به هرحال تا زمان رسیدگی به تخلفات ساختمانی و شهرسازی در کمیسیون یاد شده و صدور رأی، سازنده شهر جدید موظف است از ادامه تخلفات جلوگیری نماید و نیروی انتظامی و سایر مراجع ذیصلاح نیز مکلف به همکاری با سازنده شهر جدید میباشند.
ماده 14- سازنده شهر جدید تا قبل از استقرار و شروع به کار شهرداری مجازاست برای مالکان اراضی که در محدوده شهر جدید قرارمیگیرند بر اساس ضوابط طرح جامع و تفصیلی و کاربری زمین اجازه تفکیک، افراز و عمران اعم از آمادهسازی و ساخت و سازها صادر نماید. صدور مجوزهای یاد شده برای مالکان اراضی مازاد بر یکهزار مترمربع مشروط بر اینکه مالک یا مالکان سهم اراضی خدماتی خود را بابت تأمین فضاهای لازم برای معابر، خدمات تأسیسات و تجهیزات شهری به میزان سرانههای طرح جامع مصوب شورایعالی به رایگان به شرکت وابسته و از طریق توافق به متقاضی غیردولتی واگذار نمایند، امکانپذیر خواهد بود.
تبصره 1- چنانچه میزان سهم اراضی خدماتی تعلق یافته، قابل تفکیک و یا بهرهبرداری مناسب نباشد، متقاضی میتواند سهم خود را به صورت معوض، یا خدمات مورد توافق و یا معادل قیمت کارشناسی روز، پرداخت یا دریافت نماید.
تبصره 2- در تفکیک و افراز باغات موجود در محدوده شهر جدید باید قوانین، ضوابط و مقررات مربوط به تفکیک و افراز باغات رعایت شود.
تبصره 3- انجام هرگونه معامله و نقل و انتقال توسط مالکانی که اراضی آنها در محدوده شهر جدید و حوزه استحفاظی آن واقع شده، در صورت رعایت ضوابط طرح جامع و تفصیلی و کاربری زمین و سایر مقررات مربوط، پس از استعلام از سازنده شهر جدید بلامانع است.
تبصره 4- سازمان اوقاف و امور خیریه نیز موظف است در قراردادهای واگذاری اراضی وقفی در محدوده شهر جدید و حوزه آن، الزام به رعایت طرح تفصیلی و نوع کاربری زمین را قید و خود نیز ملحوظ نظر قرار دهد.
ماده 15- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی موظف است برای روستاهای واقع در حوزه استحفاظی شهر جدید با هماهنگی سازنده آن و در چارچوب طرح جامع، نسبت به تهیه یا بازنگری طرحهای هادی روستایی و تصویب آنها در مراجع ذیربط اقدام نماید.
ماده 16- سازنده شهر جدید موظف است برنامه زمانبندی و مراحل اجرایی طرح را از جنبههای تأمین مالی، اجرایی و کالبدی، تهیه و پس از تصویب آن توسط وزارت مسکن و شهرسازی، طبق برنامه یادشده اقدام نماید.
ماده 17- سازنده شهر جدید موظف است اراضی مورد خریداری و تملک خود را با توجه به برنامه مرحلهبندی، تفکیک و آمادهسازی نموده و مطابق کاربریهای طرحهای جامع و تفصیلی به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذارنماید. تنظیم سند قطعی به نام خریدار موکول به ارایه گواهی پایان کار میباشد. متقاضی غیردولتی، در واگذاری اراضی شهر جدید علاوه بر شرایط فوق باید ضوابط مندرج درماده (30) این آییننامه را نیز رعایت نماید.
تبصره- تعیین شرایط متقاضیان، نحوه تعیین بها، شرایط واگذاری و اعمال تخفیف در مورد شرکتهای سازنده دولتی به عهده مجمع عمومی شرکتهای وابسته و در مورد شرکتهای سازنده غیردولتی با خود سازنده خواهد بود.
ماده 18- سازنده شهر جدی میتواند هزینههای مشترک نگهداری شهر جدید تا قبل از استقرار شهرداری را با هماهنگی وزارت مسکن و شهرسازی، در قالب قرارداد واگذاری یا در سند انتقال پیشبینی نماید.
ماده 19- اوراق قرارداد واگذاری زمین در شهرهای جدید توسط مأمورین رسمی و در محدوده صلاحیت آنان، در مراحل مرتبط با اعطای تسهیلات بانکی و تسهیلاتی که سازمان تأمین اجتماعی به مشمولان قانون تأمین اجتماعی میدهد و یا سایر سازمانها یا مؤسسات اعتباری به مشتریان خود اعطاء میکنند، در حکم سند رسمی بوده و شرکت وابسته مجاز است اسناد تنظیمی را منحصراً از جهت تجویز رهن امضاء نماید و در هر حال در صورت عدم انجام تعهدات از ناحیه وام گیرنده، سازنده شهر جدید با جانشینی بانک یا سازمان یا موسسه اعتباری وامدهنده یا هر شخص دیگری که از ناحیه آنها معرفی شود به جای متقاضی یا خریدار موافقت خواهد نمود.
ماده 20- پس از اسکان حداقل ده هزار نفر جمعیت در شهر جدید شرکت مادر براساس گزارش شرکت وابسته یا متقاضی غیردولتی مراتب را به وزارت مسکن و شهرسازی اطلاع میدهد و وزارت یاد شده پس از حصول اطمینان از اسکان جمعیت مذکور، مراتب را به وزارت کشور اعلام میکند. وزارت کشور موظف است حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ اعلام وزارت مسکن و شهرسازی نسبت به تشکیل شورای شهر و ایجاد شهرداری حتی اگر طرح شهر جدید به پایان نرسیده باشد، اقدام کند.
ماده 21- پس از ایجاد و استقرار شهرداری، سازنده شهر جدید موظف است حداکثر ظرف یک ماه، طی صورتجلسه تحویل و تحول، فضاهای عمومی (فضای سبز، پارکها، معابر،میادین، گذرگاهها، گورستان و غسالخانه) پیشبینی شده در طرح و تأسیسات زیربنایی مربوط را پس از تکمیل و آماده شدن نقشهها و اسناد و مدارک مربوط به پروانهها، پایان کارها و گواهی عدم خلاف صادر شده و نقشههای مرحلهبندی ساخت، به صورت بلاعوض به شهرداری تحویل دهد. شهرداری نیز مکلف است پروانهها، پایانکارها و گواهی عدم خلاف صادرشده را مورد قبول و رعایت قرار دهد.
ماده 22- از تاریخ تنظیم صورتجلسه تحویل و تحول، شهر جدید در زمره سایر شهرهای کشور محسوبمیشود و شهرداری وفق مقررات مربوط، موظف به ارائه کلیه خدمات و همچنین جلوگیری از تخلفات ساختمانی و شهرسازی طبق ماده (100) قانون شهرداریها و تبصرههای آن و سایر قوانین مربوط میباشد.
تبصره- پیگیری شکایات مربوط به تخلفات ساختمانی و شهرسازی که قبل از استقرار شهرداری به مراجع ذیربط اقامه شده تا صدور رأی نهایی کماکان به عهده سازنده شهر جدید است و جرایم وصولی نیز به حساب سازنده شهر جدید واریز خواهد شد.
فصل دوم آیین نامه قانون ایجاد شهرهای جدید : ضوابط و مقررات مربوط به شرکت مادر و شرکتهای تابعه
ماده 23- کلیه شرکتهای وابسته اعتبارات جاری و عمرانی مورد نیاز شهر جدید را برای احداث و اجرای طرحهای مربوط، از طریق منابع پیشبینی شده در بودجه مصوب هرسال شرکت تأمین مینمایند.
ماده 24- سرمایهگذاریهایی که از منابع داخلی شرکتهای وابسته برای ایجاد فضاهای آموزشی، خدماتی، فرهنگی، هنری و مذهبی صورت گرفته یا میگیرد به عنوان پیش پرداخت مالیاتی به حساب مالیاتهای قطعی شده شرکتهای وابسته منظور میشود.
تبصره- کلیه هزینههایی که توسط شرکت وابسته جهت ایجاد فضاهای مذکور در این ماده و یا به منظور ارایه خدمات عمومی و آمادهسازی اعم از احداث، نگهداری، تعمیرات و بهرهبرداری صورت گرفته یا میگیرد جزﺀ اعتبارات طرحهای عمرانی منظور و تعرفه بیمه آن بر اساس تعرفه طرحهای عمرانی محاسبه میشود.
ماده 25- به منظور امکان اجرای ماده (7) قانون، اعتبارات و درآمدهای شرکتهای وابسته در یک حساب که توسط شرکت مادر نزد خزانه معین میشود، تمرکز میباید و شرکت مادر موظف است شرکتهای وابسته زیانده را تعیین و در قالب بودجه مصوب آنها نسبت به جابجایی اعتبار و درآمد بین شرکتهای وابسته و تأمین هزینههای خود اقدام نماید. این جابجایی اعتبارات درآمد محسوب نمیگردد.
فصل سوم آیین نامه اجرایی قانون ایجاد شهرهای جدید : ضوابط و مقررات خاص متقاضی غیردولتی
ماده 26- متقاضی غیردولتی موظف است تقاضای خود را مبنی بر آمادگی ایجاد شهر جدید مشخص شده در طرح ناحیهای مصوب، به انضمام مدارک زیر به وزارت مسکن و شهرسازی ارایه نماید:
1- اعلام مساحت در نظر گرفته شده (حداقل سیصد هکتار) و ارایه مدارک کافی مبنی بر اینکه درصورت تصویب نهایی طرح، متقاضی غیردولتی امکان تهیه و تأمین اراضی مورد نیاز را خواهد داشت.
2- تأیید وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر بیمانع بودن استفاده از اراضی موردنظر.
3ـ تعیین و معرفی مهندسین مشاور شهرسازی و معماری ذیصلاح مسؤول تهیه طرح و نظارت.
4- تعهدنامه مبنی بر منظور داشتن زمین مورد نیاز براساس سرانههای طرح جامع مصوب برای معابر عمومی، فضاهای سبز، میادین، تأسیسات عمومی و اجتماعی و تجهیزات غیرقابل تملک خصوصی و واگذاری رایگان اراضی ملکی خود با کاربریهای مذکور در ماده (9) این آییننامه و رعایت کلیه ضوابط و مقررات مندرج در قانون و این آییننامه، مصوبههای شورای عالی و ضوابط وزارت مسکن و شهرسازی.
ماده 27- وزارت مسکن و شهرسازی پس از اخذ مدارک و تشکیل پرونده، موضوع تقاضا و توانمندیهای متقاضی، نوع و موقعیت اراضی و مکان ارایه شده را بررسی و در صورت تأیید و صدور موافقت اصولی به متقاضی غیردولتی اعلام مینماید تا نسبت به تهیه طرح مکانیابی در قالب طرح ناحیهای اقدام و برای تصویب به شورایعالی ارایه نماید.
تبصره- چنانچه در طرحهای ناحیهای مصوب، مکان شهر جدید مشخص نشده باشد، ضروری است متقاضی غیردولتی قبل از مکانیابی دقیق شهر جدید در سطح ناحیه، اقدام به اخذ موافقت مقدماتی بنماید. بررسی و اتخاذ تصمیم مقدماتی در مورد پیشنهاد احداث شهرجدید و مکان تقریبی آن با توجه به طرحهای کالبدی ملی، منطقهای و ناحیهای و مسایل امنیتی، سیاسی، اجتماعی و سایر مقتضیات و نیازهای هر منطقه در مرکز هر استان بهعهده شورای برنامهریزی و توسعه استان میباشد. تصویب نهایی مکان شهرجدید بر عهده شورایعالی خواهد بود.
ماده 28- پس از تصویب طرح جامع شهرجدید، وزارت مسکن و شهرسازی برای متقاضی، پروانه احداث شهر جدید صادر میکند. متقاضی غیردولتی بدون موافقت کتبی وزارت مسکن و شهرسازی اجازه واگذاری یا انتقال پروانه مذکور را به دیگری ندارد.
ماده 29- وزارت مسکن و شهرسازی موظف است رأساً و یا از طریق سازمان مسکن و شهرسازی استان بر کلیه اقدامات و ساخت و سازهای متقاضی غیردولتی و اجرای دقیق طرح جامع و تفصیلی نظارت نماید و درصورت مشاهده تخلف از طرحهای مذکور و یا عدم رعایت مقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرسازی موارد تخلف را به طورکتبی به متقاضی غیردولتی و مهندس مشاور طرح ابلاغ کند. همچنین وزارت یادشده مجاز است درصورت عدم همکاری متقاضی غیردولتی و عدم توجه به تذکرات کتبی پس از دو اخطار کتبی( 45) روزه نسبت به لغو پروانه احداث شهر جدید اقدام نماید.
تبصره- تعرفه حق نظارت به پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
ماده 30- هرنوع واگذاری اراضی در شهرهای جدید توسط سازنده غیردولتی قبل از تفکیک، آمادهسازی و اتمام عملیات زیربنایی هر مرحله و سپردن تعهد مناسب به وزارت مسکن و شهرسازی مبنی بر انجام خدمات عمومی مورد نیاز ساکنین آن فاز و ادامه عملیات زیربنایی فازهای بعدی، ممنوع است.
ماده 31- در مواقعی که برای ایجاد یک شهر جدید هم شرکت مادر و هم بخش غیردولتی متقاضی باشند، اولویت با متقاضی غیردولتی است.
ماده 32- متقاضی غیردولتی ایجاد شهر جدید از کلیه مزایا و تسهیلاتی که وزارت مسکن شهرسازی برای انبوهسازان مسکن منظور نموده یا مینماید، بهرهمند میباشد.
ماده 33- کلیه مفاد این آییننامه مشمول شهرهای جدیدی که تاکنون مصوب، ایجاد و احداث شدهاند نیز میباشد.