سند پشتیبان الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک
سند پشتیبان الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک مصوب شورایعالی شهرسازی و معماری ایران در تاریخ 1400/05/04
سال تصویب: 1400
سند پشتیبان الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک در راستای دستیابی به شهر دوستدار کودک در ایران به عنوان یک آرمان، مشتمل بر مجموعه‌ای از فرآیندهای اجتماعی تضمین کننده حقوق کودک، ضوابط و استانداردهای ایجاد فضاهای دوستدار کودک و نیز مکانیزم هماهنگی بین نهادی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی هماهنگ، گردآوری و تهیه شده است.
دوران کودکی دوران شور و شوق و جنبش و هیاهوست. بی‌تردید هر کودکی که از چنین ویژگی‌هایی محروم بماند؛ از سلامت جسمی و روانی مناسبی برخوردار نخواهد شد. کودکان امروز، شهروندان امروز و آینده‌سازان فردای بشریت هستند. توجه به این قشر از جامعه و دیدن آنها در فرآیندهای توسعه به عنوان نمادی از توسعه یافتگی جوامع محسوب می‌شود. اهمیت توجه به نظرات و ایده‌های کودکان و نوجوانان به عنوان قشر بی‌دفاع اما آینده‌ساز جامعه شهری و در نظر گرفتن نیازهای آنها در فرآیند توسعه شهری موجب خلق مفهومی جدید در سراسر دنیا تحت عنوان شهر دوستدار کودک شده است که در آن کودکان و نوجوانان از تمامی حقوق اساسی خود برخوردار می‌شوند.
در سند پشتیبان الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک، شهر دوستدار کودک، شهری است که کودکان را در فرآیند توسعه شهری در کانون توجه خود قرار می‌دهد و علاوه بر تأمین نیازهای کودک، بستر لازم جهت رشد جسمانی، اجتماعی و پرورشی کودکان را فراهم می‌آورد. در شهر دوستدار کودک فرآیند ارتقای ویژگی‌های کالبدی، اجتماعی و محیط زیستی شهر با مشارکت واقعی، گسترده و مداوم کودکان انجام می‌پذیرد و مسئولان و مدیران شهری همواره زمینه‌های مشارکت کودکان را در فرآیندهای مرتبط با ارتقای حیات شهری را از طرق مختلف ایجاد نمایند. براساس یک توافق فراگیر جهانی، شهر دوستدار کودک، شهر یا اجتماع محلی است که در آن کودکان:
- در امنیت باشند و از بهره‌کشی و خشونت و سوءاستفاده در امان بمانند؛
- زندگی را خوب آغاز کنند و سالم و تحت مراقبت بزرگ شوند؛
- به خدمات ضروری دسترسی داشته باشند؛
- تحصیلات با کیفیت، مشارکتی و فراگیر را تجربه کنند و مهارت‌هایشان پرورش یابند؛
- عقایدشان را ابراز نمایند و بر تصمیم‌هایی که بر آنها تأثیر می‌گذارد، تأثیرگذار باشند؛
- در زندگی خانوادگی، فرهنگی، شهری/محلی و اجتماعی مشارکت داشته باشند؛
- در محیطی پاکیزه، بدون آلودگی و ایمن زندگی کنند و به فضاهای سبز دسترسی داشته باشند؛
- با دوستانشان دیدار کنند و مکان‌هایی برای بازی و تفریح در اختیار داشته باشند؛
- فارغ از ریشه‌های قومیتی، مذهبی، درآمد و جنسیت یا توانایی‌هایشان، فرصت‌هایی برابر در زندگی داشته باشند.
فهرست مطالب الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک :
- مقدمه
- تعاریف
- استنادات قانونی
- اهداف
- مخاطبان
- چارچوب توسعه شهرهای دوستدار کودک
- ضوابط الزامی
- ضوابط توصیه‌ای
- چارچوب انطباق طرح‌های توسعه شهری و روستایی با ملاحظات شهر دوستدار کودک
- ارزیابی تأثیر پروژه‌های عمرانی بر کیفیت زندگی کودکان و نوجوانان
- شورای مشورتی شهری کودکان
- الزامات و اقدمات دستگاه‌های متولی
ضوابط الزامی و ضوابط توصیه‌ای شامل این موارد می‌باشد: پارک‌ها و بوستان‌های سبز، فضاها و تجهیزات بازی، فضاهای پشتیبان فضاهای بازی، مجتمع‌های تجاری، مدارس، فضاهای آموزشی، خانه‌های کودک، دسترسی‌ها و حمل و نقل، مسکن و مجتمع‌های مسکونی، سرویس‌های بهداشتی، اتاق‌های مادر و کودک، کاربری‌های شهری.
در سند پشتیبان الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک، محله دوستدار کودک محله‌ای دربردارند تمام ویژگی‌های شهر دوستدار کودک در مقیاس محله است که در آن بر حضور فعالانه، شاد و خلاقانه کودک در فضاهای محله‌ای آن و مشارکت گروه‌های سنی مختلف کودکان و نوجوانان با هر سطح از توانایی ذهنی و جسمی و ایجاد احساس اجتماع در بین کودکان تأکید بیشتری می‌شود. محله دوستدار کودک فضایی آرام و امن برای حضور و بازی کودک بدون ترس از ناهنجاری‌های اجتماعی و حوادث ناشی از عبور و مرور اتومبیل‌ها است.