دستورالعمل ساخت و ساز در پهنه های گسلی

دستورالعمل ساخت و ساز در پهنه های گسلی :

مقدمه

یکی از خطرات تهدیدکننده ساختمان‌های واقع در پهنه‌های گسلی، جابجایی‌های گسلی همراه زلزله می‌باشد. در زلزله‌های اخیر نمونه‌های متعددی از آسیب‌دیدگی و تخریب ساختمان‌ها تحت تأثیر گسلش سطحی زلزله مشاهده شده است. از سوی دیگر، مواردی نیز از عملکرد رضایت‌بخش ساختمان‌ها در مواجهه با جابجایی گسلی ثبت شده است. بنابراین مانند دیگر اشکال جابجایی زمین، می‌توان راهبردهای طراحی مؤثری را در مقابل خطرات مربوط به این پدیده به کار بست. به دلیل تکیه بر پرهیز از ساخت در پهنه‌های گسلی، پیشرفت در زمینه تمهیدات کاهش خطر گسلش سطحی زمین نسبت به شکل‌های دیگر ناپایداری‌های زمین کمتر بوده است. اکنون روشن شده است که با به کارگیری روش‌های مؤثر مهندسی، می‌توان نسبت به ساخت ساختمان‌های با اهمیت کم و متوسط در پهنه‌های گسلی فعال – بخصوص در مواردی که جابجایی‌های نسبتاً زیادی پیش‌بینی نمی‌شود – با تمهیدات ویژه‌ای اقدام کرد.

حدود کاربرد

این دستورالعمل به منظور تعیین حداقل مطالعات لازم و نحوه طراحی و احداث ساختمان‌های جدید در پهنه‌های گسلی کشور تهیه شده است. انتظار می‌رود با به کارگیری صحیح این دستورالعمل و نیز روش‌های مناسب طرح و اجرا، ساختمان‌های ساخته شده بتوانند حداقل‌های لازم برای عملکرد مورد انتظار از ساختمان‌های با اهمیت متوسط در شرایط زلزله طرح یعنی تامین ایمنی جانی را در شرایط وقوع گسلش سطحی طرح (با احتمال وقوع ۱۰ درصد در ۵۰ سال) فراهم کنند. بنابراین این دستورالعمل به طور عمده برای ساختمان‌های گروه ۳، یعنی ساختمان‌های با اهمیت متوسط است.

توصیه کلی در پهنه‌های گسلی به ویژه پهنه‌های گسلهای با خطر عمده، اجتناب از ساخت ساختمان به ویژه ساختمان‌های با اهمیت زیاد و بسیار زیاد است، مگر در موارد خاص که در جدول به آن اشاره شده است.

در تهیه طرح‌های جامع و یا تفصیلی و یا در هنگام طراحی شهرها و سکونتگاه‌های جدید، تعیین کاربری‌های شهری حتی‌الامکان باید به نحوی انجام شود که محدوده‌های پهنه های گسلی به ویژه گسل‌های با خطر عمده به کاربری‌های کم خطر و یا کم تراکم نظیر فضای سبز، معابر همتراز با زمین، فضاهای ورزشی و تفریحی با سازه‌های سبک اختصاص یافته و یا با زمین‌های با کاربری‌های اشاره شده که در محدوده‌های پهنه های گسلی قرار ندارند معاوضه شوند.

الزامات و ضوابط این دستورالعمل، حداقل‌هایی هستند که با دیدگاهی کلی جهت افزایش اطمینان از ایمنی ساختمان‌هایی که در پهنه‌های گسلی ساخته می‌شوند، تعیین شده‌اند. مسئولیت طراحی ایمن ساختمان ساخته شده در برابر بارگذاری‌ها و عوامل مربوطه و از جمله تغییر مکان‌ها و یا گسیختگی‌های زمین در اثر گسلش سطحی به عهده مسئولین فنی و طراح ساختمان بوده و در صورتی که براساس مطالعات زمین‌شناسی، ژئوتکنیکی و سایر روش‌های مطالعاتی و نیز تحلیل‌های سازه‌ای مشخص شود که ساختمان مورد نظر در برابر گسلش سطحی مورد انتظار در زلزله‌های طراحی با سطح خطر معین شده در آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های معتبر قادر به تأمین ضوابط آئین ‌نامه مورد استفاده در طراحی نیست، باید در طرح ساختمان تجدید نظر شده و یا از ساخت آن صرف‌نظر شود.

چنانچه ملزومات ناشی از به‌کارگیری این دستورالعمل با ملزومات مربوط به بارگذاری‌های دیگر حاکم بر ساختمان متفاوت باشند، باید برای رعایت احتیاط، ملزومات سخت‌گیرانه‌تر به کار گرفته شوند.

فهرست مطالب دستورالعمل ساخت و ساز در پهنه های گسلی :

• مقدمه
• حدود کاربرد
• تعاریف
• محاسبه جابجایی گسل
• ملاحظات و تمهیدات عمومی طراحی و ساخت ساختمان در پهنه‌های گسلی
• کاربری و تعداد طبقات مجاز
• حداکثر بعد ساختمان
• فاصله‌ها از زمین و بناهای مجاور
• طرح پی
• خاکریزی و لایه‌های ژئوممبران در زیر پی
• سازه
• عناصر غیرسازه‌ای
• سایر تدابیر اصلاحی
• پیوست 1: راهنمای محاسبه جابجایی گسل طرح
• پیوست 2: راهنمایی بررسی خط گسلش سطحی در ساختگاه‌های ساختمانی

متن کامل دستورالعمل ساخت و ساز در پهنه های گسلی را از لینک زیر می‌توانید دانلود کنید: